Respondoj de la Lingva Konsultejo (parto 11): Malsamoj inter versioj

El Akademio de Esperanto
Iri al: navigado, serĉi
(Forviŝis la tutan enhavon el la paĝo)
Linio 1: Linio 1:
* Reiru al la [[Ĉefpaĝo]]
 
<hr>
 
<br>
 
  
=== Kiu mordas kiun? ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 19an de Majo 2015 de Aleksandro Shlafer</span>
 
 
<pre>DEMANDO [2015.05.09]
 
 
Kiam oni diras “la mordo de la hundo”, ĉu tio signifas,
 
ke la hundo estas mordanta au mordata?
 
 
Dankon!
 
</pre>
 
 
'''RESPONDO'''
 
 
Kara samideano,
 
 
La prepozicio “de” estas tre vastasenca. Principe, depende
 
de la kunteksto kaj situacio, eblas ambaŭ signifoj, pri kiuj
 
vi demandas. Ekzistas pluraj manieroj eviti tian ambiguecon,
 
se oni celas klarecon.
 
 
Estas notinde, ke tiaspeca plursignifeco ekzistas ne nur
 
en Esperanto, sed en multegaj aliaj lingvoj. Ĝi estis bone
 
konata jam dum la klasika antikveco.
 
 
Preskaŭ ĉiu gramatika priskribo de Esperanto traktas tiun
 
ĉi temon. Jen referenco al la koncerna loko en la rete
 
konsultebla Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko de
 
akademiano (kaj membro de la Lingva Konsultejo) Bertilo
 
Wennergren:
 
 
http://bertilow.com/pmeg/gramatiko/rolmontriloj/rolvortetoj/de/aga_o-vorto.html
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
----
 
 
 
=== “Mia amiko”? “Amiko mia”? ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 24an de Aprilo 2015 de Aleksandro Shlafer</span>
 
<pre>DEMANDO [2014.10.05]
 
 
1. Ĉu oni povas uzi posedan pronomon post substantivo
 
en ordinara Esperanto (ne en beletristiko)?
 
 
2. Ĉu la sekvanta frazo estas ĝusta?
 
 
Amiko mia venu al mi!
 
</pre>
 
 
'''RESPONDO'''
 
 
1. Jes, oni povas meti posedan pronomon post substantivo.
 
Inter la formoj “mia amiko” kaj “amiko mia” ekzistas stila
 
aŭ fokusa diferenco, kiun oni povas uzi ne nur en beletristiko,
 
sed ankaŭ en ĉiutaga, scienca kaj aliaj parol-formoj.
 
 
2. La frazo
 
 
''Amiko mia venu al mi!''
 
 
estas gramatike senerara.
 
 
Ni ne povas konfirmi, ke ĝi estas “ĝusta” en la senco, ke ĝi
 
esprimas la intencitan sencon, ĉar ni ne scias, kion oni
 
intencis esprimi per tiu ĉi frazo.
 
 
Ekzemple, la frazo, pri kiu vi demandas, kaj la frazo
 
 
''Amiko mia, venu al mi!''
 
 
havas malsamajn sencojn. La senco-diferenco estas simila
 
al la diferenco inter la frazo
 
 
''Dio savu nin!''
 
 
kiu esprimas ĝeneralan deziron, ke io okazu, kaj la frazo
 
 
''Dio, savu nin!''
 
 
kiu esprimas rektan peton/postulon (aŭ preĝon).
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
----
 
 
 
=== Kiel esperantigi la anglajn terminojn “hydrogen peroxide” kaj “shungite” ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 24an de Aprilo 2015 de Aleksandro Shlafer</span>
 
<pre>
 
DEMANDO [2015.02.22]
 
 
Mi ne povas trovi Esperanto-tradukon de la anglaj vortoj
 
“hydrogen peroxide” (kemia substanco uzata en medicino)
 
kaj “shungite” (mineralo de Karelio). Ĉu vi povus helpi al mi?
 
</pre>
 
 
'''RESPONDO'''
 
 
La respondo pri H2O2 troveblas kaj en Vikipedio kaj en la (reta) PIV2:
 
 
PEROKSIDO. oksido, kies oksigen-enteno estas pli granda ol tiu
 
de la plej kutima oksido: hidrogena peroksido (aŭ oksigena
 
akvo), H2O2; natria oksido (Na2O), natria peroksido (Na2O2);
 
peroksidoj estas ofte malstabilaj k facile malkomponiĝas al
 
normala oksido k libera oksigeno.
 
 
La mineralo klare devas esti “ŝungito”, laŭ la loknomo «Шуньга́»,
 
 
bg Шунгит
 
cs Šungit
 
de Shungit
 
en Shungite
 
fr Shungite
 
hu Sungit
 
pl Szungit
 
ro Shungit
 
ru Шунгит
 
uk Шунгіт
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
----
 
 
 
=== Kiel esperantigi la anglajn esprimojn ''“Wellness Center”'' kaj ''“wellness weekend”''? ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 16an de Oktobro 2014 de Aleksandro Shlafer</span>
 
<pre>DEMANDO [2014.10.03]
 
 
Kio estas la Esperanta traduko de “Wellness Center” aŭ
 
“wellness weekend”?
 
</pre>
 
 
'''RESPONDO'''
 
 
“Centro de Bonfartigo” (aŭ “Bonfartiga Centro”) kaj
 
“bonfartiga semajnofino” respektive. Tiaj tradukoj
 
estas, laŭ ni, lingve ekvivalentaj al la anglalingvaj
 
esprimoj el via demando, kvankam evidente malpli kutimaj.
 
 
Eble indas mencii, ke oni ne opiniu, ke tiaj mallongaj esprimoj
 
estas (aŭ devas esti) plenaj kaj detalaj priskriboj de la nocioj,
 
pri kiuj vi demandas kaj kiuj, krome, signife varias laŭ landoj
 
kaj (sub)kulturoj. Ili ja povas servi kiel konvenciaj etikedoj
 
same en Esperanto, kiel en la angla.
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
----
 
 
 
=== Pri “do” kaj “ja” ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 17an de Septembro 2014 de Aleksandro Shlafer</span>
 
<pre>DEMANDO [2014.09.04]
 
 
D-ro Alexander Shlafer
 
Sekcio Lingva Konsultejo de la AdE
 
Saluton, estimata s-ano!
 
 
Mi kontaktas vin pro la afero, pri kiu mi tre bezonas helpon:
 
kiam kaj kiel mi devas uzi la konjunkcion “do” kaj la adverbon “ja”?
 
 
Mi scias la signifon de tiuj du vortetoj hispanlingve,
 
sed, kiam mi provas ekuzi ilin mi sentas min malkomforta
 
kaj sendecida; mi ne trovas la ĝustan momenton
 
por aligi ilin al mia parolado aŭ skribado; estas malfacile
 
por mi enigi ilin en frazon – tio okazas neglate al mi.
 
</pre>
 
 
'''RESPONDO'''
 
 
Kara samideano,
 
 
La uzado de tiuj du vortetoj estas bone klarigita en Plena Manlibro
 
de Esperanta Gramatiko (PMEG) de Bertilo Wennergren:
 
 
http://bertilow.com/pmeg/gramatiko/e-vortecaj_vortetoj/ceteraj/do.html
 
 
http://bertilow.com/pmeg/gramatiko/e-vortecaj_vortetoj/ceteraj/ja.html
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
----
 
 
 
=== Kial ĉapelitaj literoj ne havas apartajn sekciojn en la vortaro de la Fundamento? ===
 
 
<span style="font-size:80%">Publikigita la 17an de Septembro 2014 de Aleksandro Shlafer</span>
 
 
<pre>DEMANDO [2014.08.31]
 
 
Saluton!
 
 
Mi havas demandeton, kiun vi espereble povos respondi.
 
En la unua libro, unuaj vortaretoj kaj lernolibroj la ĉapelitaj
 
literoj ĉiam kiel estas en memstaraj sekcioj en la vortaroj
 
aŭ vortaretoj. Kial do en la Fundamento ili estas kunigitaj
 
en la sama sekcio kun la respektivaj neĉapelitaj literoj?
 
</pre>
 
'''RESPONDO'''
 
 
Kara samideano,
 
 
Tio efektive ŝajnas stranga – eĉ kaprica! – unufoja elekto
 
de Zamenhof.
 
 
En ĉiuj versioj de la Unua Libro Zamenhof rezervis por ĉiu
 
Esperanta litero apartan sekcion. Poste en la Universala
 
Vortaro li uzis la sistemon, pri kiu vi demandas, kaj post
 
tio nek Zamenhof, nek iu alia apenaŭ revenis al tiu nekonvena
 
vortaranĝo.
 
 
Ni povas nur konjekti, kial okazis tiu unufoja decido, tamen
 
nun la afero apenaŭ gravas – ĝi estas nur historia kuriozaĵo.
 
 
Amike,
 
-Aleksandro
 
—–-
 
Alexander Shlafer
 
Direktoro de la Konsultejo de la Akademio de Esperanto
 
 
 
 
== '''Al la [[Respondoj de la Lingva Konsultejo (parto 10)]] ->''' ==
 

Kiel registrite je 07:58, 17 Aŭg. 2016